Het stond met stip in mijn agenda voor de officiële opening vorig jaar, maar daar stak Corona een dikke stok voor. In de kerstvakantie waren alle timeslots uitverkocht, maar in de krokusvakantie waren we gelukkig wel op tijd om een weekendbezoekje in te plannen aan het GUM.

Sinds oktober 2020 is Gent namelijk een nieuw museum rijker. Het gloednieuwe Gents Universiteitsmuseum staat midden in de Gentse Plantentuin, om de hoek van het MSK en het  S.M.A.K. Het GUM noemt zichzelf “een museum over wetenschap, onderzoek en kritisch denken, waar de bezoeker kan ontdekken dat wetenschap het resultaat is van vallen en opstaan, twijfel en verbeelding”. Forum voor wetenschap, twijfel en kunst luidt ook de ondertitel op de website.

Het gebouw waarin het GUM kwam, kreeg een grondige opknapbeurt en op één van de gevels kan je niet naast het kunstwerk van de wereldberoemde (Gentse!) street-artkunstenaar ROA kijken: een stapel skeletten van een olifant, een neushoorn, een grizzlybeer en een okapi. ROA liet zicht inspireren door de verhalen en de collectie van het GUM, die perfect aansluiten bij zijn liefde voor de dierlijke anatomie.

In het nieuwe wetenschapsmuseum duiken we in het brein van de wetenschapper. Welke uitdagingen komt zij of hij tegen? Hoe gaat zij of hij te werk? Welke ruimte is er voor verbeelding, twijfel en falen? En welke impact heeft dat alles op ons leven en denken? En natuurlijk, welke bijzondere objecten illustreren dit verhaal?

Als bezoeker wandel je door een waardevolle en uitzonderlijke collectie uit verschillende disciplines, van biologie tot archeologie, van psychologie tot geneeskunde. De collectie verwijst zowel naar de geschiedenis van de wetenschappen als naar hedendaags onderzoek, met een blik op de toekomst; ook de brug tussen wetenschap en kunst wordt onder de loep genomen.

Aan het eind van de 19de eeuw zochten experimentele psychologen naar manieren om hun onderzoeksresultaten in objectieve cijfers uit te drukken, naar analogie met de natuurkunde. Ze gebruikten daarvoor o.m. deze chronoscoop van Hipp. In wezen een elektronische stopwatch: hij kan zeer korte tijdsintervallen meten, tot een duizendste van een seconde. Dit toestel werd bv ingezet om de reactietijd te meten op zintuiglijke prikkels als pijn of geluid. (infofiche GUM)

Rechtstreeks de samenstelling van de zeebodem onderzoeken is bijna onbegonnen werk, maar met wat creativiteit kom je al een heel eind. In de tweede helft van de jaren 1990 ontwikkelde de vakgroep Mariene Geologie van de UGent de deeptowsparker. Het toestel wordt op grote diepte voortgetrokken en geeft krachtige elektrische ladingen af. Daardoor ontstaan geluidsgolven, die weerkaatst en vertrooid worden door de zeebodem. Een hydrofoon vangt de weerkaatsingen op. Op basis daarvan kan de samenstelling van de zeebodem bepaald worden. (infofiche GUM)

De Universiteit Gent beschikt over waardevolle en omvangrijke wetenschappelijke erfgoedcollecties (meer dan 400.000 objecten) uit alle mogelijke wetenschappelijke disciplines. Deze collecties ontstonden tijdens de 200-jarige geschiedenis van de universiteit en blijven groeien door het hedendaags wetenschappelijk onderzoek. Het GUM staat in voor het beheer van die collecties, brengt ze in kaart, toont ze aan het publiek en wil ze duurzaam bewaren voor toekomstige generaties onderzoekers, studenten en bezoekers.

Het museum heeft een a-typische opbouw, heel eclectisch en ook interactief. Overal staan er schermen die je uitnodigen om te luisteren naar wetenschappers en zelf deel te nemen aan testjes of digitaal op onderzoek te gaan in de collecties.

De combinatie van oude stukken met nieuwe inzichten en technieken sprak mij heel erg aan. Het historische (en nostalgische) maakt integraal deel uit van het geheel, het toont hoe nieuwsgierigheid mensen steeds tot onderzoek leidde en nieuwe inzichten heeft bijgebracht, hoe men vroeger met beperkte middelen toch kennis probeerde te delen, hoe schilderijen, tekeningen en maquettes vandaag steeds meer vervangen (of zeker aangevuld) worden door geavanceerde technieken en computermodellen die ervoor zorgen dat we vaak sneller en efficiënter nieuwe inzichten kunnen verwerven en theorieën uittesten.

De link tussen wetenschap en kunst wordt mooi geïllustreerd door de tijdelijke expo ‘Van Eyck in de Diepte. Frictie en harmonie door het oog van architecten en kunstenaars’.

Vanuit een architecturale bril worden de kunstwerken van Van Eyck in detail bekeken en geanalyseerd.

Een bezoekje aan het GUM is boeiend en verrassend, er is zoveel te zien, te lezen en te horen. Wees nieuwsgierig, kijk, lees en luister en probeer ook eens één (of meer) van de testen uit. Ze zetten je aan het denken en/of aan het twijfelen 😉

Alle praktische info lees je op de website van het GUM
‘Van Eyck in de Diepte’ werd verlegd tot 30 juni 2021. Deze expo kadert binnen het themajaar ‘OMG! Van Eyck was here’ dat eveneens verlengd wordt tot eind juni 2021.

Zolang er nog coronamaatregelen van kracht zijn, kan je het museum enkel bezoeken op reservatie. In de plantentuin kan je vrij wandelen, voor een bezoek aan de serres moet je ook een tijdsblok reserveren.