Tag archieven: Lam Gods

Floraliën 2022

Met twee jaar vertraging door corona, maar eindelijk was het dan toch zover en konden we opnieuw een bezoekje brengen aan de Gentse Floraliën. Iets wat ik al sinds mijn kindertijd elke vier jaar doe en nog steeds met evenveel (of zelfs meer) plezier 🙂

De 36ste editie van Floraliën Gent gaat door in de gebouwen van het ICC, de Floraliënhal en het Kuipke, in het Citadelpark, ‘back to the roots’ dus eigenlijk. Het thema van de editie dit jaar is “Mijn Paradijs, mijn wereldse tuin” met een duidelijke link naar het Van Eyckjaar.

Bij de ingang scannen we onze tickets, lopen door een klein stukje geschiedenis van de floraliën en worden al snel ondergedompeld in Van Eyck.
Verschillende bloemenkunstenaars namen het beroemde Lam Gods onder de loep en haalden een stukje uit het schilderij dat ze verwerkten in hun floraal werk. Achter de bloemkunst hangt het referentiestuk uit het Lam Gods uitvergroot op doek.
Sommige kunstenaars focussen heel duidelijk op de bloemen en planten die in het kunstwerk terug te vinden zijn, andere kiezen meer voor het accentueren van structuren in het schilderij en nog andere geven een creatieve invulling aan een specifiek stukje uit het wereldberoemde werk.

Het is een beetje schuiven hier en soms wat wachten om een werk goed te kunnen bekijken en nog iets moeilijker om er een goede foto van te maken (in dit deel van de tentoonstelling stond ongeveer iedereen met de smartphone/camera in de hand om het vele moois vast te leggen).

Het is fascinerend om te zien welke elementen sommige kunstenaars uit het werk gehaald hebben en hoe ze er creatief mee aan de slag gingen.
Het Lam Gods heeft een enorme detailgraad en dat hebben sommige kunstenaars heel goed gezien. Wil je daar trouwens meer over weten, dan moet je zeker eens de tentoonstelling bezoeken in de crypte van het Sint-Baafskathedraal en vervolgens het echte werk in volle glorie gaan bekijken (onze ervaringen lees je hier).

Dat je met mos hele mooie en leuke dingen kan doen dat bewezen deze kunstwerkjes wel (en ze zouden hun kleur behouden stond er op een bordje vermeld!).

Spelen met vormen en bijzondere kleuren om de mooist (tafel)decoraties te maken, ook dat was er te zien.

Deze kleine luchtplantjes in hun strakke zwarte houdertjes zag ik dan weer zeker mooi in ons interieur passen en ook de installatie met de witte azalea’s in combinatie met de leuke zeteltjes en verlichting zag wij helemaal zitten 🙂

Fascinerend vond ik de hoek met vleesetende planten. Normaal gezien ben ik daar niet erg fan van, maar deze waren zo mooi dat ik er wel enkele foto’s van ‘moest’ nemen.

Uiteraard zijn er ook nog steeds heel wat azalea’s, rododendrons en andere klassiekers te vinden op de beurs. Goed voor massa’s kleur en bloemenpracht.

En ook hier nog een verwijzing naar het Lam Gods.

Uiteraard ook nieuwe of bijzondere varianten van klassieke soorten te ontdekken.

En nog meer bloemsierkunst.

In het Kuipke stond er zelfs een volledig bos met 500 bomen die je kon adopteren.

Na het ietwat mystieke in het Kuipke kwamen we in de Floraliänhal zelf ook nog wat meer in de open tuinsfeer terecht met zowel meer klassieke presentaties als de misschien wat gedurfde tuininrichting met wilde bloemen en planten of ‘onkruid’ zoals menig bezoeker wellicht toch nog dacht, ik kon me echter helemaal vinden in het standconcept en de plantenkeuze van het Scheppersinstituut 😉

Ook een mooie verzameling bromelia’s en aanverwante en een indrukwekkende constructie in bamboe.

 

Jarenlang gingen de floraliën door in het ICC en het Floraliënpaleis in het Citadelpark, een aantal edities gingen door in Flanders Expo en de vorige editie verspreid over verschillende locaties in de stad. Deze editie bracht heel wat herinneringen naar boven van vroeger zonder echter oubollig te zijn. Je zag duidelijk enkele nieuwe en verfrissende ideeën en de bloemenkunstwerken als uitbeelding van stukjes van het Lam Gods waren echt wel knap.

Die uitgave van 2016 (geteisterd door heel slecht weer en een pak minder bezoekers waardoor de organisatie er een stevige financiële kater aan overhield) blijft voor mij toch de meest bijzondere en tot de verbeelding sprekende, waar ik ruim 5 uren rondliep en winterse buien trotseerde onderweg van de ene naar de andere locatie. Hieronder vind je de link naar mijn verslagjes van toen:
deel1-OudeBijloke
deel2-Leopoldskazerne
deel3-Sint-Pietersplein
deel4-Sint-Pieterskerk en -abdij
deel5-MSK
deel6-Citadelpark

 

Het Lam Gods terug in de Sint-Baafskathedraal

Ik trap een open deur is wanneer ik schrijf dat het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck werelderfgoed is. In het zesde leerjaar kwam ik op schoolreis van het platteland naar het grote Gent met zijn kunst en kasteel en zo veel meer. We brachten toen ook een bezoek aan de Sint-Baafskathedraal en het Lam Gods en ik herinner me daarvan vooral dat we met veel in een kleine ruimte stonden en de gids aan de hand van enkele zwart-wit outprints uitleg gaf over de vele plantensoorten die op het werk te zien waren 😉

Intussen zijn we heel wat jaren verder (en wat het Lam Gods voor mij bij wijze van spreken niet veel meer dan de herinnering dat het ‘een heel belangrijk schilderij was en dat er eigenlijk heel veel op te zien was maar daar je dat als bezoeker eigenlijk nauwelijks kon zien).

In 2012 startte een lang traject van doorgedreven restauratiebehandeling die tot eind 2024 zal duren en ettelijke miljoenen zal kosten. De restauratie van het eerste deel van de panelen werd uitgevoerd in het Museum voor Schone Kunsten in Gent door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium en kon deels live gevolgd worden door de bezoekers. Ideaal om de interesse voor het kunstwerk nieuw leven in te blazen. Als Gentenaar kan je het MSK sowieso gratis bezoeken op zondagvoormiddag en dan was het een kleine moeite om ook even halt te houden bij de speciaal in het museum ingerichte restauratieruimte. De oude verharde vernislagen en de overschilderingen werden minutieus verwijderd en brachten enkele verrassende onthullingen met zich mee (zoals de ogen en oren van het Lam die er origineel helemaal anders bleken uit te zien). Dankzij de restauratie is voor het eerst sinds de 16de eeuw de originele verflaag van Van Eyck terug te zien en die blijkt uiterst kleurrijk.

restauratie Het Lam Gods, Van Eyck

Intussen werd er ook werk gemaakt van een nieuw bezoekerscentrum in de Sint-Baafskathedraal. Er werden restauratiewerken uitgevoerd en een nieuwe ingang gebouwd. Het Lam Gods verhuisde van het MSK terug naar de kathedraal op de nieuwe plaats in de Sacramentskapel, achteraan. Oorspronkelijk, in 1432, werd het veelluik voor opgesteld in de Vijdkapel, genoemd naar Joos Vijd en Elisabeth Borluut, de Gentse opdrachtgevers van het werk. In 1986 verhuisde het van achteraan in de kathedraal naar de villakapel vooraan naast de ingang en nu terug dus achteraan op een prominente plek.

Vorig jaar volgden we hier thuis met veel interesse een driedelige reportage op Canvas over de geschiedenis en de restauratie van Het Lam Gods. Ik wilde dan ook zeker eens een kijkje gaan nemen in de Sint-Baafskathedraal wanneer het kunstwerk er terug hing en zo geschiedde 😉
Naast de ingang van de kathedraal staat er sinds 15 maart 2021 trouwens ook een voelmaquette in brons op schaal 1/150, zodat ook blinden en slechtzienden zich een beeld kunnen vormen van het imposante gebouw.

De aanblik van de kathedraal is ‘anders’ momenteel, de meeste stoelen zijn immers weggehaald door corona en daardoor is er letterlijk veel meer ruimte.
Mijn aandacht gaat naar OPUS, het kunstwerk van Wim Delvoye, waarmee de kunstenaar hulde wil brengen aan de architectuur van Vlaanderen. Het werk is meer dan 5m lang en weegt 240 kg. Het is gemaakt uit laser-gesneden roestvrij staal, waarin kleine en grote stukken met elkaar werden versmolten tot een spiraalvormige gotische toren. De Stad Gent kocht het werk OPUS en gaf het vanaf de inhuldiging eind augustus 2020 in langdurige bruikleen aan de kathedraal.

Aan de zijkant trekken de kaarsen bij een relikwie mijn aandacht. Maya snapt niet waarom mensen een stuk bot komen vereren, ik kan haar eigenlijk enkel maar bijtreden want ik heb dat ook nooit begrepen 😉

We volgen de pijltjes richting bezoekerscentrum in de crypte. We hebben bij onze tickets meteen een digitale rondleiding geboekt. Bij de inrichting van het bezoekerscentrum ging namelijk ook extra aandacht de beleving van de bezoekers. Zo kom je met behulp van augmented reality meer te weten over de geschiedenis van “Het Lam Gods” en de Sint-Baafskathedraal.

Een vriendelijke onthaalbediende stelt vast dat we de familietoer geboekt hebben, die blijkt echter specifiek voor jonge kinderen te zijn (de naamgeving wordt nog aangepast). Hij stelt ons gerust dat de andere modules, zelfs de  uitgebreide ‘Master of detail’, heel toegankelijk opgesteld zijn en die laatste vooral nog iets extra vertelt over wat er allemaal met Het Lam Gods gebeurde in de loop van de geschiedenis. We besluiten dan maar voor die versie te gaan, dat stukje extra lijkt ons minstens even boeiend.

We mogen doorlopen en krijgen elk een speciale bril opgezet (je kan ook kiezen voor een tablet trouwens). Het is heel even wennen, maar je kan gewoon door de bril heen kijken. Zodra je langs een sensor loopt, worden er hologrambeelden geactiveerd en start de audio. Je kan vrij rondlopen, pijlen geven de richting aan en voetjes suggereren waar je best kan gaan staan om alles goed te zien. Ook voor brildragers lukt dit vlot (enkel mijn haarknijper moest ik even uitdoen want die zat in de weg).

Naast het verhaal over de kathedraal en het meesterwerk van de broers Van Eyck kan je in de crypte ook een beperkt aantal bijzondere items zien zoals het oudste document van de Sint-Baafskathedraal, het negende eeuwse Evangelarium van de heilige Livinus, en de grafsteen van Hubert Van Eyck, die samen met zijn jongere broer Jan Van Eyck “Het Lam Gods” schilderde.

Je krijgt het verhaal van de kathedraal te horen en te zien, de verschillende versies van het gebouw tonen heel mooi hoe de oorspronkelijke parochiekerk groter en belangrijker werd. In tegenstelling tot een klassiek filmpje kan je hier letterlijk rond de virtuele maquette lopen en het gebouw langs alle kanten bekijken.
Persoonlijk vonden we het jammer dat er niet een kleine verwijzing gemaakt werd naar de oude muurschilderingen die er te zien waren, dat zou het bezoek nog vollediger maken.

Na de ontstaansgeschiedenis van het kunstwerk, een inkijk in het atelier en de mogelijkheid om met een pointer op je bril in te zoomen op enkele uitzonderlijke details van het schilderij, kregen wij nog enkele scenes extra gepresenteerd.
Het Lam Gods maakte de voorbije eeuwen een ongelofelijke reis en de verschillende panelen raakten verspreid. Zo namen de Franse revolutionairen het mee naar Parijs in 1794 en belandde het in de 19e eeuw in Berlijn. Pas in 1920 werden de 18 panelen herenigd in Gent. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd het ingemetseld in een huis om het te verbergen, tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het door de nazi’s meegenomen en liet Hitler het samen met een massa andere kunstschatten verbergen in een zoutmijn in Oostenrijk waar het bijna opgeblazen werd. En dan is er natuurlijk ook nog de legendarisch diefstal van 2 panelen in 1934 waarvan er eentje, de rechtvaardige rechters, tot op vandaag nog niet werd teruggevonden.
Het volledig verhaal lees je op: https://visit.gent.be/nl/de-avonturen-van-het-lam-gods

Na de rondleiding in de crypte gaven we onze brillen terug en konden we verder doorlopen naar het meesterwerk zelf. Hiervoor liepen we door een nieuwe, moderne aanbouw van trappen en lift in glas, beton en koper, die je vanuit de crypte 2 niveaus hoger brengt. Op zich ook een knap staaltje architectuur vonden wij.

We keken ook nog even naar enkele moderne glasramen in de kathedraal verrassend mooi vond ik die.

We zagen een hele knappe reproductie van het paneel van de Rechtvaardige rechters, recent gemaakt door de Zottegemse kunstenaar Mark Van Crombrugge, die een betere kopie wou maken dan de huidige reproductie uit 1941. De techniek, de afmetingen en de details zijn dezelfde als het origineel en hij schilderde het ook met olieverf op eikenhout.

En dan was het tijd om Het Lam Gods zelf te zien, veilig in een geklimatiseerde glazen box, zo mooi mogelijk uitgelicht en zo opgesteld dat je ook even ‘aan de achterkant’ kan kijken om de ‘buitenzijde’ van het veelluik te zien zonder dat er nog iemand de luiken open of dicht moet klappen.

Het voelde als een vorm van luxe om daar slechts met zes personen te staan (en ja, alle tickets voor die dag waren verkocht, maar door corona liggen de toegelaten bezoekersaantallen een stuk lager dan normaal), zonder groepen buitenlandse toeristen, heel stil en rustig, zalig eigenlijk.

De helderheid van de kleuren was toch wel het eerste wat me opviel. De details van het kunstwerk kan je onmogelijk zien, zelfs wanneer je vlak bij het werk staat. Daarvoor is de rondleiding en de details van een aantal elementen op het schilderij waarover je via het hologram meer uitleg krijgt, een echte meerwaarde. Op zo’n moment besef je gewoon nog meer wat een uitzonderlijk kunstenaar Van Eyck geweest moet zijn en wat een huzarenstukje Het Lam Gods is. Voorwaar een prachtig stuk werelderfgoed waar we trots mogen op zijn.
Op iets meer dan een uur waren we rond maar we hebben oprecht genoten van ons bezoek. Ook Maya, die aanvankelijk beetje kritisch was en niet meteen stond te popelen om mee te gaan, moest toegeven dat ze het best wel interessant vond 😉

Zelf ook zin gekregen om eens een bezoek te brengen? Alle praktische info lees je op: https://www.sintbaafskathedraal.be/nl/lam-gods-ar-tour/